Warner Bros. Hollywood, jakie znamy, nie istniałoby, gdyby nie bracia z Polski

Hollywood to mekka światowego kina, a jedną z największych i najstarszych wytwórni filmowych jest Warner Bros. Założyli ją czterej bracia: Harry, Albert, Sam i Jack Warner, którzy byli polskimi Żydami z Krasnosielca na Mazowszu. Ich historia to opowieść o marzeniach, determinacji i sukcesie, który nie byłby możliwy bez polskich korzeni.

Hollywood, a może Pollywood? Tak z przekąsem mógłbym nazwać miejsce, gdzie największe filmowe wytwórnie na świecie tworzą marzenia. Ekranizacja wielu powieści, musicale, czy bajki mogłyby wyglądać zupełnie inaczej, gdyby nie pewni bracia, którzy przyszli na świat w mazowieckiej wsi pod Przasnyszem w zaborze rosyjskim.

Choć tylko jeden z nich urodził się za Atlantykiem (Jack Warner), a pozostali w Polsce (Harry, Albert, Sam), to znali oni nieco słów po polsku, co czasem było dość zabawne, gdy ich poprawnie brzmiąca angielszczyzna łączyła się z naszym ojczystym językiem, tworząc przy tym krzyżówkę błędów słów i pojęć. 

Z Krasnosielca do Ameryki

Bracia Warner urodzili się na przełomie XIX i XX wieku w biednej i wielodzietnej rodzinie szewca Benjamina Wonsala. Trzej z nich: Harry, Albert i Sam, spędzili pierwsze lata życia w Krasnosielcu, gdzie nazywali się Hirsz, Aaron i Szmul. Pod koniec lat 80. rodzina wyemigrowała do Ameryki, gdzie zmieniła nazwisko na Warner. Wtedy też dołączył do nich urodzony w Kanadzie Jack. Bracia szybko zaadaptowali się w nowym kraju, błyskawicznie ucząc się języka angielskiego, imając się różnych zajęć i podejmując różnego rodzaju prac, czasem nie do końca legalnych. Próbowali swoich sił zarówno w drobnych biznesach, jak i w gangu, w cyrku, czy lunaparku. Jednak ich prawdziwą pasją był film, który zobaczyli po raz pierwszy na wystawie światowej w Chicago w 1893 roku.

Od końskiego wozu do imperium filmowego

Bracia Warner zaczęli swoją przygodę z kinem od kupna starego projektora. Pomysł ten spodobał się zarówno braciom jak i ojcu, choć pewne zastrzeżenia miała matka. Nie ona jednak była pierwszą przeszkodą ku realizacji filmowych marzeń, a brak pieniędzy. Oszczędności rodziny wynosiły wtedy około 850 dolarów, a za projektor trzeba było zapłacić aż tysiąc. Ben zastawił więc konia, dzięki czemu udało się zdobyć brakujące fundusze na sprzęt. Pierwszy seans zorganizowali na swoim podwórzu, ustawiając namiot i zbierając pierwsze tantiemy za uczestnictwo w pokazie. 

W 1903 zaczęli swoją obiegową podróż po małych miasteczkach, używając swojego nowego nabytku do zarabiania pierwszych dużych pieniędzy. Podróże były jednak bardzo męczące, dlatego zdecydowano się sprzedać sklep rowerowy i wykupić budynek w samym centrum Newcastle. To właśnie tam w pamiętnym 1905 roku powstało ich pierwsze „prawdziwe” kino, zresztą dumnie nazwane „The Cascade Movie Palace”. Kilka miesięcy później Warnerowie stali się właścicielami drugiego kina o równie szumnej nazwie – „The Bijou” (Klejnot).

W pewnym momencie doszli jednak do wniosku, że przyszłość nie leży w ilości posiadanych sal kinowych, a w dystrybucji filmów. Dlatego też dwa lata później, w 1907 roku założyli jedno z pierwszych przedsiębiorstw dystrybucji filmów na terenie Stanów Zjednoczonych - The Duquesne Amusement Supply Company. Później było kolejne, aż w końcu po wielu zmaganiach z konkurencją i próbą nabycia praw do filmów, a także pozyskania niezbędnych wspólników, 4 kwietnia w 1923 roku oficjalnie powstała wytwórnia Warner Bros. 

Amerykańskie przedsiębiorstwo mediowe zajmujące się produkcją i dystrybucją filmów, programów telewizyjnych oraz muzyki szybko zyskało renomę i popularność. Bracia Warner byli pionierami we wprowadzaniu dźwięku i koloru do filmów, a także twórcami wielu klasycznych dzieł, takich jak „Casablanca”, „Przeminęło z wiatrem”, „Yankee Doodle Dandy” czy „Mój drogi Clementine”. Wśród gwiazd, które odkryli lub współpracowali z nimi, byli m.in. Humphrey Bogart, Bette Davis, James Cagney, Errol Flynn, John Wayne czy Elvis Presley.

Polscy Żydzi z Hollywood

Bracia Warner nigdy nie zapomnieli o swoim polskim i żydowskim pochodzeniu, które wpływało na ich twórczość i działalność społeczną. Wiele ich filmów poruszało tematykę antysemityzmu, faszyzmu, wolności i demokracji. Warnerowie byli też aktywni w walce z nazizmem, wspierając finansowo aliantów i organizacje żydowskie. 

Byli też związani z polską kulturą, zwłaszcza z muzyką Chopina, którą często wykorzystywali w swoich filmach. Jednak to Jack Warner był najbardziej wyróżniającą się i kolorową postacią z czwórki braci, a ponieważ znał najlepiej język polski, czasem wkradał się do jego angielszczyzny, tworząc zabawne hybrydy słów.

Bracia Warner to przykład tego, jak polscy emigranci, dzięki sile determinacji, ciężkiej pracy i smykałki do interesów, osiągnęli wielki sukces w Ameryce, nie tracąc przy tym swojej tożsamości i dumy z pochodzenia. Ich historia jest dowodem na to, że Hollywood, jakie znamy dziś, nie istniałoby, gdyby nie oni i ich wkład w fundament tego ogromnie rozwiniętego „przedsięwzięcia”, jakim jest produkcja i dystrybucja filmów na całym świecie.