TOP 10 filmów o mafii i nie tylko - te produkcje trzeba znać!

W ostatnim czasie miałem okazję odświeżyć sobie kilka według mnie ciekawych filmów (w tym jeden warty uwagi serial) o mafii i królów podziemia. Rodziny biznes z krwią na rękach w latach największego rozkwitu (a nieraz upadku) to coś, do czego coraz więcej osób lubi wracać. Powodów może być kilka.

Osobiście uważam, że odpowiada za to m.in. ogromny boom na produkcje true crime i filmy gangsterskie (które także dodałem). A dobrych produkcji nigdy za wiele. Oczywiście zaznaczam, że to dość subiektywna lista moich ulubionych filmów o tej tematyce. Nie jest to ranking oparty na jakichś obiektywnych kryteriach, lecz po prostu subiektywny wybór tytułów, które uważam za godne polecenia. 

A zacznę od filmu, który właściwie jest znany każdemu. A jeśli ktoś nie oglądał, to na pewno o nim słyszał. Mowa rzecz jasna o Ojcu Chrzestnym (1972). To jedna z niewielu produkcji, którą warto sobie regularnie odświeżać. Cóż jest to absolutny klasyk nad klasykami. Ale oprócz legendy, zaproponuje Wam też kilka bardziej współczesnych ekranizacji.

1. Ojciec chrzestny (1972)

To chyba najbardziej znany i ceniony film o mafii w historii kina. Reżyser Francis Ford Coppola stworzył arcydzieło, które opowiada o losach rodziny Corleone, rządzącej podziemiem Nowego Jorku. Film jest pełen napięcia, dramatu, przemocy i moralnych dylematów. W rolach głównych wystąpili Marlon Brando, Al Pacino, James Caan i Robert Duvall. Film zdobył trzy Oscary, w tym za najlepszy film, najlepszy scenariusz adaptowany i najlepszego aktora pierwszoplanowego (Brando). Film doczekał się dwóch kontynuacji, które również są warte uwagi.

2. Chłopcy z ferajny (1990)

To kolejny klasyk gatunku, tym razem w reżyserii Martina Scorsese. Film oparty jest na historii Henry’ego Hilla, który od dzieciństwa marzył o byciu gangsterem. Wraz ze swoimi przyjaciółmi, Jimmy’m Conwayem i Tommy’m DeVito, wchodzi w szeregi mafii i bierze udział w wielu przestępczych akcjach. Film pokazuje zarówno atrakcyjną, jak i brutalną stronę życia gangstera, a także konsekwencje, jakie niesie ze sobą taka droga. W rolach głównych wystąpili Ray Liotta, Robert De Niro, Joe Pesci i Lorraine Bracco. Film zdobył sześć nominacji do Oscara, w tym za najlepszy film, najlepszy reżyser i najlepszy scenariusz adaptowany. Ostatecznie zdobył tylko jedną statuetkę, za najlepszego aktora drugoplanowego (Pesci). Jes to też film, do którego wracam regularnie - duet aktorów i jakość ich gry jest wręcz fenomenalna. 

3. Casino (1995)

To kolejny film Scorsese, który ponownie skupia się na tematyce mafii. Jest świetny i podobny do wymienionych wyżej „chłopaków” - ma taki charakterystyczny styl. Jednak tym razem akcja przenosi się do Las Vegas, gdzie Sam „Ace” Rothstein, były hazardzista i bukmacher, zostaje mianowany szefem jednego z największych kasyn w mieście. Jego zadaniem jest zarządzać kasynem i dbać o to, by mafia otrzymywała swoją część zysków. Jednak jego życie komplikuje się, gdy zakochuje się w pięknej Ginger, która ma problemy z hazardem i narkotykami. Nie pomaga mu też jego „przyjaciel” i partner, Nicky Santoro, kiedy zaczyna działać na własną rękę, łamiąc zasady mafii. W rolach głównych wystąpili Robert De Niro, Sharon Stone, Joe Pesci i James Woods. Film zdobył nominacje do Oscara, za najlepszą aktorkę pierwszoplanową (Stone).

4. Wściekłe psy (1992)

To debiutancki film Quentina Tarantino, który zapoczątkował jego karierę jako jednego z najoryginalniejszych i najbardziej wpływowych reżyserów współczesnego kina. Nie jest to tytuł stricte o mafii, ale uznałem, że takiego wielkiego tytułu nie mogło tu zabraknąć. Film powiada o grupie przestępców, którzy zostają wynajęci przez tajemniczego szefa, aby dokonać napadu na jubilera. Jednak napad kończy się fiaskiem, a przestępcy zaczynają podejrzewać, że jeden z nich jest kapusiem. Pełen niespodziewanych zwrotów akcji, czarnego humoru, przemocy i znakomitych dialogów - bo to właśnie za fantastyczne dialogi kocha się ten film. W rolach głównych wystąpili Harvey Keitel, Tim Roth, Michael Madsen, Steve Buscemi i Chris Penn.

5. Scarface (1983)

To remake klasycznego filmu z 1932 roku, który opowiada o wzroście i upadku Tony’ego Montany, kubańskiego imigranta, który staje się potężnym i bezwzględnym bossiem narkotykowym w Miami. Film jest pełen akcji, dramatu, romansu i przemocy. W roli głównej wystąpił Al Pacino, który stworzył niezapomnianą kreację tytułowego bohatera. W pozostałych rolach wystąpili Michelle Pfeiffer, Steven Bauer, Robert Loggia i Mary Elizabeth Mastrantonio. Film był nominowany do trzech Złotych Globów, w tym za najlepszego aktora w filmie dramatycznym (Pacino), najlepszego drugoplanowego aktora w filmie dramatycznym (Steven Bauer) i najlepszą muzykę (Giorgio Moroder). Budowanie imperium narkotykowego, który każdy fan filmów gangsterskich, ale też produkcji o mafii powinien znać.

6. Ostatni Don (1997)

To świetny miniserial telewizyjny, który jest adaptacją powieści Mario Puzo o tym samym tytule. Serial opowiada o losach rodziny Clericuzio, która jest jedną z najpotężniejszych rodzin mafijnych w Ameryce. Jednak jej przywódca, Don Domenico Clericuzio, postanawia wycofać się z przestępczego biznesu i zapewnić swoim potomkom legalne i spokojne życie. Nie jest to jednak takie proste. Na drodze stają mu nie tylko wrogowie, ale i zdrady. W rolach głównych wystąpili Danny Aiello, Joe Mantegna, Daryl Hannah i Penelope Ann Miller. Serial zdobył trzy nominacje do Emmy, w tym za najlepszy miniserial. Jest równie świetny co rewelacyjna wręcz książka.

7. Miller’s Crossing (1990)

To film braci Coen, którzy są znani ze swojego niepowtarzalnego stylu i humoru. Film jest hołdem dla klasycznych filmów noir i opowiada o konflikcie między dwoma gangami, irlandzkim i włoskim, w czasie prohibicji. Głównym bohaterem jest Tom Reagan, prawy ręka irlandzkiego bossa Leo O’Bannona, który próbuje utrzymać pokój między obiema stronami, a jednocześnie chronić swoją ukochaną, która jest kochanką Leo. Film jest pełen intryg, zdrad, podwójnych gier i brutalnych jak na tamte lata scen. W rolach głównych wystąpili Gabriel Byrne, Albert Finney, Marcia Gay Harden i John Turturro. Film zdobył jedną nominację do Oscara, za najlepszy scenariusz oryginalny.

8. Eastern Promises (2007)

Troszkę zmienię klimat. Film o handlu ludźmi i rosyjskiej mafii w Londynie, który skupia się na losach położnej, która próbuje odkryć prawdę o śmierci młodej Rosjanki, i jej związku z tajemniczym kierowcą i ochroniarzem gangstera. Film jest reżyserowany przez Davida Cronenberga, a w rolach głównych występują Viggo Mortensen, Naomi Watts i Vincent Cassel. Film otrzymał kilka nagród i wiele nominacji, w tym do Oscara dla Mortensena za najlepszą rolę pierwszoplanową. 

9. A Most Violent Year (2014) 

Historia opowiada o ambicjonalnym imigrancie, który próbuje chronić swój biznes i rodzinę w Nowym Jorku w 1981 roku, który był statystycznie najbardziej niebezpiecznym rokiem w historii miasta. Film jest reżyserowany przez J.C. Chandora, a w rolach głównych występują Oscar Isaac, Jessica Chastain i Albert Brooks. Film otrzymał nagrodę krytyków za najlepszy film i najlepszą rolę drugoplanową dla Chastain. Nominacji było znacznie więcej. Ale to kolejna świetna, chyba ciągle niedoceniana produkcja w naszym kraju.

10. American Gangster (2007)

American Gangster przedstawia historię Franka Lucasa, czarnoskórego bossa narkotykowego, który w latach 70. XX wieku zbudował ogromne imperium handlu heroiną w Nowym Jorku. Lucas wykorzystywał transport wojskowy do sprowadzania narkotyku z Azji Południowo-Wschodniej, co zapewniało mu niskie koszty i wysoką jakość. Jego głównym przeciwnikiem był Richie Roberts, nieprzekupny detektyw z New Jersey, który próbował dopaść Lucasa i jego ludzi. Film jest reżyserowany przez Ridleya Scotta, a w rolach głównych występują Denzel Washington jako Lucas i Russell Crowe jako Roberts. Film otrzymał dwa nominacje do Oscara, za najlepszą scenografię i najlepszego aktora drugoplanowego (Ruby Dee).

Mały bonus na koniec

Podsumowując, chciałbym Wam jeszcze polecić inne tytuły, równie dobre i warte uwagi, co powyższe propozycje. Zacznę od Donnie Brasco (1997), opartego na prawdziwej historii agenta FBI, Joe Pistone, który pod przybranym imieniem Donnie Brasco, infiltruje szeregi mafii. Kolejna propozycja to Carlito’s Way (1993), opowiadającego o Carlito Brigante, byłym bossie narkotykowym, który po wyjściu z więzienia, postanawia zerwać z przeszłością i zacząć nowe, uczciwe życie. Jak już wiecie, nie będzie to takie proste. No i Pulp Fiction (1994), którego nie mogło tutaj zabraknąć. Produkcja Quentina Tarantino jest uważana za jedną z najważniejszych i najbardziej wpływowych lat 90. Film składa się z kilku luźno powiązanych ze sobą historii, które opowiadają o losach różnych postaci związanych z podziemiem Los Angeles. 

Każda z tych trzech dodatkowych produkcji zasługuje na Waszą uwagę, jeżeli cenicie sobie kino „gangsterskie”. A jakie filmy znacie Wy, godne polecenia i związane z tematem? Podajcie swoją ulubioną listę tytułów „o ludziach z podziemia".